|
XV. Akademik Turizm Eğitimi Arama Konferansı |
|
| Konu | Turizm Fakültelerinin Akademik Yapılanması Nasıl Olmalıdır? |
| Tarih | 26-29 Aralık 2019 |
| Yer | Antalya, TÜRKİYE |
| Mekan: | Antalya Bilim Üniversitesi Turizm Fakültesi |
| Koordinatörler | Prof. Dr. Beykan ÇİZEL, Prof. Dr. Nazmi KOZAK, Prof. Dr. Fatma Bike KOCAOĞLU, Prof. Dr. Metin KOZAK |
| Düzenleyen | Akdeniz Üniversitesi, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Antalya Bilim Üniversitesi |
| Moderatör | Dr. İrfan MISIRLI |
[toggle title=’XV. Akademik Turizm Eğitimi Arama Konferansı Sonuç Bildirgesi’]
SONUÇ BİLDİRGESİ
“Turizm Fakültelerinin Akademik Yapılanması Nasıl Olmalıdır?”
27 – 28 Aralık 2019, Antalya
2009 yılından bu yana düzenlenen Akademik Turizm Eğitimi Arama Konferanslarının 15’incisi, Anatolia Turizm Akademisi, Akdeniz Üniversitesi ve Antalya Bilim Üniversitesi işbirliğinde 26–29 Aralık 2019 tarihleri arasında Antalya’da düzenlendi. Arama Konferansı, Kastamonu Üniversitesi Turizm Fakültesi öğretim üyesi Dr. İrfan Mısırlı’nın moderatörlüğünde gerçekleştirildi. “Turizm Fakültelerinin Akademik Yapılanması Nasıl Olmalıdır?” teması altında gerçekleştirilen arama konferansında geleceğin turizm fakültelerinin yapılanmasına ilişkin “kurumsal yapı”, “akademik kadrolar”, “eğitim-öğretim niteliği”, “alana özgü araştırmalar/yayınlar” ve “paydaşlar ile ilişkiler” olmak üzere toplam beş başlık altında ele alındı. Arama konferansı sonuçları “Antalya Bildirgesi” olarak kamuoyu ile paylaşıldı.
I – Kurumsal Yapı
Yükseköğretim Kurulu tarafından yürütülen, ISCED Uluslararası Standart Eğitim Sınıflandırması kapsamında önlisans ve lisans diploma programlarının yeniden isimlendirilmesi ve sınıflandırılması çalışmasında belirtilen bölüm adlarından faydalanılması önerilmektedir. Turizm fakültelerinin misyonlarını “akademik bilginin üretilmesi ve eğitim-öğretim” çerçevesinde yapılandırılması gerekmektedir. Turizm fakülteleri bünyesindeki tüm bölümler misyonlarını bu çerçevede düzenleyecek ve anabilim dallarında üretilen bilginin program müfredatlarına yansımasını sağlayacaktır. Farklı fakültelerde bulunan rekreasyon bölümlerinin misyon ve mezunların unvan durumlarının netleşmesi için turizm ve spor bilimleri fakültelerinin rekreasyon bölümlerinin katılacağı bir çalıştay düzenlenmesi yararlı olacaktır. Üniversitelerde farklı birimlerde verilen dört yıllık turizm eğitimlerinin turizm fakülteleri bünyesinde toplanması, alanda yetkin dekanların yönettiği fakültelerin yürütülecek çeşitli projeler ile dış kaynak yaratarak üniversite bünyesinde itibarını geliştirmesi ve eksikleri giderilmiş fakülte yapısının turizm eğitimi alanında dünya için model niteliğine kavuşması önerilmektedir.
II – Akademik Kadrolar
Turizm fakülteleri ve yüksekokullarında atama ve yükseltmelerde birtakım sorunlar yaşanmaktadır. Bunların giderilmesine yönelik çeşitli öneriler getirildi. İlk olarak, doçentlik süreci kapsamında, mülakat uygulaması ya tamamen geri getirilmeli ya da tamamen kaldırılmalıdır. Doçentliğe yükseltmede değerlendirilecek yayınların hangi dizinlerde kabul edilebileceği tekrar ele alınmalı ve güncellenmelidir. Ayrıca, adı uluslararası olup ancak alanda kabul edilmeyen dergilerin listede yer almaması ve uluslararası yayının yabancı dilde yapılması önerilmektedir. Son olarak, doçentlik jürisine başvuran adayların, eserleri ile ilgili intihal raporlarının sunulması ve doçentlik jürisinde yer alacak üyelerin en az bir ESCI/SCI/SSCI yayını olması önerilmektedir. Öte yandan, diğer kadrolarda yaşanılan atama yükseltme sorunları kapsamında norm kadro uygulamasının kaldırılması önerilmektedir.
Ayrıca, kadro ilanlarında bölümlerin özerkliğinin güçlendirilmesi ve liyakata önem verilmesi gerekliliğine dikkat edilmelidir. Bununla birlikte, fakültelere atanacak dekanların turizm kökenli olması ve kadro ilanlarında kişiyi tanımlayacak şekilde özel şartlara yer verilmemesi dikkate alınmalıdır. Akademisyenlerin nitelikleri ile ilgili yeterlilik sorunlarına yönelik birkaç öneri getirildi. Bunlardan biri, doktora programı açacak üniversitelerde, ilgili bölümün bünyesinde bulunan öğretim üyelerinin en az üçünün, en az birer ESCI/SCI/SSCI yayınının olmasıdır (bu kriteri karşılamak için bölüm dışı görevlendirme yapılmasının önlenmesidir).
Pratiğe yönelik ders verecek akademisyenlerin sektör tecrübesi olması önerilmektedir. Sektör tecrübesi olmayan akademisyenlere pratik beceri kazandıracak olanaklar sağlanmalıdır. Bir diğer öneri, akademisyenlerin sektörle bağlılıklarının güçlendirilmesi için proje ve danışmanlık çalışmalarının özendirilmesi ve desteklenmesidir. Tespit edilen sorunlardan bir diğeri, istihdam sürecinde karşılaşılan sorunlardır. İstihdam sürecinde karşılaşılan sorunların giderilmesine yönelik sunulan çözüm önerilerinden ilki rektörlüklerin, bölüm kurulları kararıyla talepte bulunulan alan uzmanlarının (şefler gibi) görevlendirmelerini kolaylaştırması ve sağlanmasıdır. Ayrıca, Yükseköğretim Kurulu yabancı uyruklu alan uzmanlarının görevlendirmelerini kolaylaştırmalı ve sağlamalıdır. Son olarak, profesörlüğe yükseltme, doçentliğe atama ve doktora derecesine sahip olanların atamalarında, üniversitelerin atama yükseltme kriterlerini karşılamak ve bölüm kurullarının da onayını almak şartıyla ilgili kişinin atamasının geciktirilmeden yapılması önerilmektedir.
III – Eğitim–Öğretim Niteliği
Eğitim ve öğretim niteliğinin arttırılması çalışma grubu şu sorunları belirledi. Bu sorunlar özetle, müfredat ile ilgili sorunlar, yabancı dil ile ilgili sorunlar, öğrenci kontenjan sayılarının yüksek olması, turizm akademik alanının işletme alanı ile sınırlı olması, mezunların sektörde çalışmamayı tercih etmesi, öğrenme çıktılarının bilinmemesi, fazla öğrenci odaklı olunması, eğitimin ve eğitim araçlarının güncel olmaması, staj ve uygulama sorunu ve öğrenci ve öğretim elemanlarının dünya ile entegre olmamaları olarak belirlenmektedir.
Çalışma grubu bu sorunların çözümü için şu önerileri sunmaktadır. Müfredat programlarının hazırlanması sırasında derslerin benzerlik ve farklılıkları yönüyle dikkate alınması, ayrıca, milenyum kuşağının öğrenme biçimine uygun müfredat programının geliştirilmesi; yabancı dil sorununun çözümü için yabancı dil hazırlık sınıfının yaygınlaştırılması, ayrıca, Rusça, Çince, Arapça ve Japonca gibi diller ile çeşitlendirmenin sağlanması gerekmektedir. Çalışma grubu, fakülte bölümlerine daha az sayıda öğrenci alınmasını önerirken, proje ve araştırmalarda da işletme ve pazarlama alanlarındaki yoğunluğun azaltılmasına dikkat çekmektedir. Mezunların sektörde istihdamının arttırılması için dil eğitimin güçlendirilmesi, yeni kuşak ve sektör beklentilerinin dikkate alınması; mevcut öğrenme çıktılarına bu süreçte önem verilmesi ve aşırı öğrenci odaklı olma yaklaşımından vazgeçilmesi ifade edilmektedir. Çalışma grubu eğitim ve öğretim süreçlerinde güncel teknolojilerin entegrasyonu, özellikle dijital uygulamaların milenyum kuşağının beklentilerine göre yapılandırılmasını ön görmektedir. Fakültelerde sıklıkla yaşanan staj ve uygulama sorununun çözümü için 6+2 ya da 7+1 öğretim sistemine geçilmesi gerektiği güçlü bir şekilde vurgulanmaktadır. Son olarak, öğrenci ve öğretim elemanlarının dünyadaki gelişmelere hızlı adaptasyonu için Mevlâna, Erasmus ve Farabi benzeri değişim programlarına katılımlarının teşvik edilmesinin üzerinde durulmaktadır.
IV – Alana Özgü Araştırmalar/Yayınlar
Turizm, sadece Türkiye’nin de içinde bulunduğu birkaç ülkede fakülte düzeyinde temsil edilmektedir. Ancak, bu fakültelerin bilgi üretimi misyonlarını tam olarak yerine getiremediği görülmektedir. Bu doğrultuda, turizm araştırmalarının olgunlaşması için kendine özgü araştırma alanlarının yanı sıra referans ya da ders kitaplarının da yazımı için gerekli bilgi birikiminin oluşması gerekmektedir. Mevcut konuların sürekli tekrarlanması nedeniyle bir kısır döngüye girmiş olan turizm araştırmalarının kendisine bir çıkış yolu bulması da zorunlu görülmektedir. Bu nedenle, hitap ettiği sektörün taleplerini dikkate alan, hatta bu beklentilerin de üzerine çıkabilen, nitelikli araştırmaların yürütülebileceği derinlikli ve geniş kapsamlı bir araştırma vizyonuna sahip olunması gerekmektedir.
Ayrıca, diğer alanlardan aldığı/ithal ettiği bilgiden yararlanarak günümüzdeki konumuna ulaşan turizm araştırmalarının ürettiği bilgiyi artık diğer alanlara transfer/ihraç etmesinin zamanı gelmiştir. Bu şekilde, turizm araştırmalarının sadece kendi alanına değil, içinde bulunduğu toplum bilimlerine de doğrudan ya da dolaylı katkıda bulunması ve bilim dalı olarak kendisine yer edinmesi kaçınılmaz olacaktır. Bu kapsamda, özelde turizm araştırmalarında bulunacak akademisyenlerin istihdam edilmesinde daha hassas ve nesnel davranılması, disiplinlerarası ve uluslararası işbirliğine daha çok önem verilmesi, genelde ise ilgili kurum ve kuruluşların bu yönde hareket etmesi sonucunda turizmin yayın ve araştırma açısından dünyada hak ettiği özgünlüğe ve değere ulaşacağı öngörülmektedir.
V – Paydaşlarla İlişkiler
Turizm fakültelerinin paydaşlar ile olan ilişkilerine yönelik hazırlanan raporda sorunlar ve çözüm önerileri üniversiteler, öğrenciler, turizm sektörü, staj ve uygulamalar ve diğer paydaşlar ile olan ilişkiler alt başlıkları altında değerlendirilerek on iki sorun tespit edildi ve çözüm önerileri ve izlenecek yöntemlere ilişkin öneriler geliştirildi. İlk olarak, turizm ile ilgili projeleri destekleyen kurum ve kuruluşların sayısal olarak az olması, kaynak bulma zorluğu sorunu ele alındı; çözüm önerileri olarak ise, turizm akademisyenlerine yönelik proje yazma ve yönetimi eğitimlerinin verilmesi, üniversitelerin proje birimleri ve araştırma merkezlerinin proje fikri olan turizm akademisyenlerine yönelik yönlendirme ve fon bulma faaliyetlerinde destek olması ve çok paydaşlı projelerin uygulanmasının desteklenmesi sıralanmaktadır. Böylece turizm akademisyenleri ve sektör profesyonelleri için projelerin desteklenmesi ve kaynak temininde TUBİTAK, YÖK, Kalkınma Ajansları, özel sektör ve uluslararası kuruluşların proje çağrılarından faydalanmalarının sağlanması önerilmektedir.
En önemli paydaşlardan olan öğrenciler ile olan ilişkiler bağlamında mezunların kamu istihdam alanlarının belirsizliği, öğrenci gönderen okullar ile ilişkilerin zayıf olması ve öğrencilerin sektörde çalışmak istememesi ve kariyer planlamasındaki yetersizlik sorunları dikkate sunulmaktadır. Kamu kurum ve kuruluşlarında turizm fakültesi mezunlarının istihdam edilebileceği kadroların belirlenmesi, turizm fakülteleri ve bölümleri için basılı ve dijital tanıtım materyallerinin ve faaliyetlerinin geliştirilmesi kaynak okullarda tanıtımların yapılması, etkin bir kariyer sistemi kurularak mezunların sektörde nitelikli iş bulmalarının sağlanması, turizm sektöründe kariyeri cazip hale getirecek iş güvencesi, meslek yasaları ve mesleki yeterliliklere ilişkin düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.
Üçüncü başlık olarak sektör ile olan ilişkiler değerlendirildi ve sektörün ihtiyaçlarına göre proje konularının belirlenmemesi, sektörün akademiye ilgisizliğinin/ilgisinin yetersizliği ve turizm fakültelerinin dünyadaki gelişmeleri takip ederek sektörde yenilik ve inovasyon yaratacak şekilde uygulanabilir hale getirememesi sorunları irdelenmektedir. Sektör temsilcileriyle amaç ve sonuç odaklı düzenli toplantılar yapılarak araştırma projelerinin konularının belirlenmesi, akademik makalelerin bilimsel jargondan arındırılarak kısa, net ve daha kolay anlaşılır hale getirilerek özetlenerek sunulması, üst düzey turizm yöneticilerinin akademik çalışmalardan daha fazla faydalanabilmeleri için akademik okur-yazarlıklarının arttırılmasına yönelik çalışmaların gerçekleştirilmesi ihtiyaç olarak görülmektedir.
Dördüncü başlık altında, ortak paydaşlar olan fakülteler, öğrenciler ve sektör temsilcilerini ilgilendiren bir konu olarak staj ve uygulamalara ilişkin sorunlar ele alınmaktadır. Uygulamalı eğitim olanaklarının eksikliği ve mevcut staj uygulamalarının öğrencilerin mesleki kariyer planlamalarıyla uyumsuzluğu sorunları incelenmektedir. Bu sorunlara çözüm önerileri olarak akademik kadronun yanı sıra sektör profesyonellerinin fakültelerde uygulamalı eğitim vermelerinin kolaylaştırılması ve teşvik edilmesi, uygulamalı eğitimlerin ilgili sektör ile iş birliği içerisinde yürütülmesinin sağlanması, staj programlarının turizm fakültesi öğrencilerinin alt düzey rutin operasyonel işler yerine eğitiminin hazırladığı orta ve üst düzey yöneticiliğe hazırlama misyonuna yönelik hazırlanması ve turizm işletmelerinin staj dönemlerinde öğrencilerin gölge yöneticilik gibi uygulamalar ile eğitimde daha etkin rol üstlenmesi sağlanmalıdır.
Yerel yönetimler, bakanlıklar, sivil toplum kuruluşları ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının paydaş olarak dahil olması gereken konularda turizm fakültelerinin bulunduğu şehirlerin turizm öğrencileri için yeterince öğrenci dostu olmayışı, mesleki yeterliliklerin yeterince tanımlanmamış olması, turizm eğitimini temsil eden sivil toplum kuruluşlarının kamuoyu oluşturmadaki yetersizliği ele alınmaktadır. Öğrenci-şehir etkileşiminin sağlıklı bir şekilde geliştirilebilmesi için şehirlerde profesyonel olarak işletilen turizm işletmelerinin kurulması teşvik edilerek öğrencilerin hem kısmi zamanlı çalışabilecekleri hem de sektöre ilişkin bilgi, görgü ve deneyimlerini geliştirebilecekleri bir ortam oluşmasının sağlanması, öğrencilerin şehir halkıyla entegrasyonlarının sağlanması için öğrenci kulüpleri aracılığıyla sosyal sorumluluk projeleri düzenlenmesi, yerel yönetimlerin öğrencilerin de ilgisini çekebilecek spor, sanat ve kültür etkinlikleri düzenlemesi gerekmektedir.
Mesleki yeterlilikler için özellikle otelcilik alanındaki meslekler için ulusal çapta mesleki yeterliliklerin tanımlanması, uygulanmasının sağlanması ve gerekli denetimlerin yapılmasının gerekliliğine vurgu yapılmakta ve üniversitelerin müfredatları güncellenerek özellikle otelcilik sektöründeki orta ve üst düzey yöneticilere ilişkin mesleki yeterlilikleri sağlayacak düzeye getirilmesi önerilmektedir. Son olarak, turizm eğitimini temsil eden sivil toplum kuruluşlarının kamuoyu oluşturmadaki yetersizliği sorunu irdelenerek akademisyen ve mezun derneklerinin etkinliklerinin arttırılması için çalışmalar yapılması, mezun dernekleri aracılığıyla mezunların mesleki dayanışmalarının sağlanması ve bu sivil toplum kuruluşlarının aktif birer paydaş haline getirilerek turizm eğitimine ilişkin alınacak karar ve düzenlemelerde daha güçlü iş birliğinin sağlanması önerilmektedir. [/toggle]
[toggle title=’XIV. Akademik Turizm Eğitimi Arama Katılımcı Listesi’]
|
[/toggle]